Dieta bezglutenowa w dojrzałym wieku

Na dietę bezglutenową przechodzimy w różnym wieku. Także dojrzałym, kiedy okazuje się, że gluten jest odpowiedzialny za nasze gorsze samopoczucie i problemy ze zdrowiem. Nierzadko to właśnie po 50 diagnozuje się celiakię. Z czym się wiąże ta diagnoza? I jak zmienia się życie, gdy dowiadujemy się, że należy wprowadzić dietę bezglutenową już na stałe?

Celiakia, czyli trwała nietolerancja glutenu

Celiakia to choroba autoimmunologiczna charakteryzująca się pełną nietolerancją glutenu. Oznacza to, że należy całkowicie wyeliminować białko roślinne, zwane glutenem, z diety. Niewskazane są nawet drobne ilości. Nawet okruszek może bowiem rozpocząć negatywne zmiany i stan zapalny toczący się w organizmie.

Niestety brak diety bezglutenowej lub prowadzenie jej niezbyt starannie prowadzić może do wielu powikłań. Przy celiakii może się rozwinąć wiele innych chorób autoimmunologicznych. Stąd tak ważne jest ścisłe stosowanie diety. Dla celiakii dieta bezglutenowa jest jedynym lekiem.

Celiakię diagnozuje się nie tylko w dzieciństwie

Często mamy mylne wyobrażenie o celiakii. Postrzegamy ją jako chorobę wieku dziecięcego. Niektórzy nawet myślą, że z celiakii się wyrasta (!). Nic bardziej mylnego.

Celiakia to choroba autoimmunologiczna, która może ujawnić się w każdym wieku. Gdy się zaktywizuje, to już nie ma szans na jej usunięcie czy uśpienie. Raz stwierdzona celiakia oznacza dietę bezglutenową do końca życia.

Niejednokrotnie jeszcze kilkadziesiąt lat temu do celiakii podchodzono jako do przejściowych problemów z trawieniem. Uznawano, że chorują dzieci, które później już zaczynają trawić gluten. W konsekwencji zalecano tradycyjne jedzenie i tym samym nierzadko po latach „normalnego jedzenia” osoba „wyleczona z celiakii” zaczynała chorować – już nie tylko na celiakię, ale również inne choroby.

Celiakia może dawać nietypowe objawy

Tradycyjne objawy celiakii to bóle brzucha, biegunki, zaparcia, wzdęcia. U dzieci brak rośnięcia, opóźnione dojrzewanie.

Jednak choroba ta bywa bardzo zdradliwa i lista symptomów jest znacznie dłuższa niż te wymienione wyżej. Celiakia potrafi się manifestować na wiele sposobów: spadkiem odporności, częstymi chorobami, drażliwością, wahaniami nastroju, zaburzeniami neurologicznymi. Niektórzy chorzy mają zaburzenia równowagi, upadają, łamią się. Inni nawet doświadczają podwójnego widzenia i spadku koncentracji w takim stopniu, że trudno mówić o normalnym funkcjonowaniu.

Celiakia łączy się z niedożywieniem. Konsekwencją choroby bywa anemia, niedobór witamin, spadek energii, szybka męczliwość. Inne nietypowe objawy celiakii to trądzik, egzema, łuszczyca, czy choroba Duhringa. Do tego należy wymienić migreny, padaczkę, czy nawet depresję. Charakterystycznym objawem celiakii jest obniżona płodność i trudność z zajściem w ciążę.

Czego należy unikać? Dieta bezglutenowa w dojrzałym wieku

Nie ma magicznej tabletki na celiakię. Jedynym rozwiązaniem jest ścisła dieta bezglutenowe i to taka prowadzona w wysokim reżimie. Niewskazane są żadne odstępstwa od zasady – zero glutenu.

Codziennością osoby na diecie bezglutenowej jest staranne czytanie etykiet dołączonych do produktów. Dozwolone są tylko produkty niezawierające glutenu oraz takie, które nie posiadają ostrzeżenia o śladowych ilościach tego białka.

Zakazana jest:

• pszenica,
• żyto,
• jęczmień,
• owies – chyba, że owies jest opisany jako bezglutenowy.

Oznacza to, że należy unikać zbóż glutenowych i wszelkich produktów, które je zawierają chociażby jako dodatek. Na diecie bezglutenowej nie zjemy tradycyjnego pieczywa, chleba, bułek, ciast, tortów, ciasteczek, wafelków. Zakazane są mięsa w panierce, z uwagi na dodatek bułki tartej. Problematyczne są gotowe zupy zawierające kaszę jęczmienną, czy mające w składzie mąkę, służącą do zagęszczania. Należy uważać na większość deserów, nawet tradycyjnie bezglutenowe bezy mogą być bowiem podsypane tradycyjną mąką.

Istotne jest dokładne czytanie etykiet. Gluten znajduje się w piwie (dostępne są piwa bezglutenowe) oraz w kawie zbożowej.

Co zatem można jeść?

Oczywiście na diecie bezglutenowej nie żyjemy jedynie o liściu sałaty. Możemy jeść całkiem sporo: zdrowo i różnorodnie. Należy jednak wybierać produkty podstawowe i unikać produktów wysoko przetworzonych, które jako dodatek często zawierają gluten.

Naturalnie bezglutenowe są:

• warzywa,
• owoce,
• nasiona,
• ryż,
• kukurydza,
• fasola, soczewica,
• kasza gryczana,
• kasza jaglana,
• mięso,
• ryby,
• mleko,
• twaróg,
• śmietana,
• jaja,
• miód,
• słonecznik,
• siemię lniane,
• sezam,
• galaretki.

W sprzedaży znajdziemy bezglutenowe wędliny, budynie, słodycze, cukierki, majonez, ketchup itd.

Czy dieta bezglutenowa jest zdrowa?

Wiele osób zarzuca diecie bezglutenowej, że jest ona niezdrowa. Jaka jest prawda?

To zależy, jak jemy. Jeśli bazujemy tylko na przetworzonych produktach, to rzeczywiście dieta bezglutenowa może być niezdrowa. Gotowe paczkowane pieczywo ma wiele zbędnych dodatków. Jednak już pieczywo przygotowane z jednorodnych mąk w domu jest dużo lepszym wyborem (na przykład chleb gryczany bezglutenowy).

Przejście na dietę bezglutenową może być dla nas motywacją, aby jeść bardziej świadomie i starannie dobierać to, co ląduje na naszym talerzu. Dobra dieta powinna bazować na dużej ilości warzyw, dobrym białku – mięsie i rybach oraz wodzie i herbatach ziołowych. Dieta bezglutenowa pozwala jeść to wszystko.

Osoba na diecie bezglutenowej może odżywiać się znacznie lepiej niż ktoś na diecie tradycyjnej. Tym bardziej, że z przyczyn oczywistych musi unikać wielu tuczących, dobrze dostępnych przekąsek takich, jak drożdżówki, pączki, paluszki, wafelki i inne.

Z jakimi wyzwaniami wiąże się stosowanie diety?

Dieta bezglutenowa wymusza na nas zmianę przyzwyczajeń. Jeśli przez 50 lat jadłyśmy w określony sposób i nagle po 50 przychodzi nam zmienić sposób odżywiania może być to problem.

Potrzeba czasu i cierpliwości, żeby nauczyć się nowego sposobu odżywiania.

Pierwsze wypieki mogą być nieudane, a sam wysiłek związany z bezglutenowym żywieniem może mocno zniechęcić. Jednak praktyka czyni mistrza. I już wkrótce możemy się przekonać, że dieta bezglutenowa może być smaczna i zdrowa.

Wakacje z dietą bezglutenową

Coraz więcej hoteli i pensjonatów oferuje swoim gościom żywienie bezglutenowe. Niestety nie w każdym miejscu można liczyć na poprawnie stosowaną dietę. Zdarzają się wpadki, które niestety dla wielu osób niemogących jeść glutenu kończą się cierpieniem.

Dlatego nie brakuje osób, które wybierając się na wakacje, wybiera noclegi z dostępem do aneksu kuchennego i przygotowują sobie proste dania obiadowe.

Życie towarzyskie z dietą bezglutenową

Wyzwaniem mogą być także wyjścia poza dom i spożywanie posiłków z innymi. Nie każdy ma w sobie gotowość przygotowania czegoś bezglutenowego. Są osoby, które pisząc wprost, temat olewają. Uważają, że skoro one mogą jeść wszystko, to nie będą się w jakikolwiek sposób ograniczać.

W konsekwencji osoba zmuszona stosować ścisłą dietę bezglutenową jeździ ze swoimi pudełkami i przyrządzonymi przez siebie daniami. Nie chcąc zrezygnować ze spotkań, w ten sposób się do nich przygotowuje.

Są też tacy, którzy rezygnują z wyjść, na których nikt nie myśli o ich potrzebach. Gdy przykładowo są zapraszani na wesele, a nie ma dla nich nic do jedzenia, to odpuszczają sobie taką gościnę. Inwestowanie w wyjście, w tym w prezent, w ich odczuciu mija się z celem. Tym bardziej, że obecnie wysoka dostępność produktów bezglutenowych ułatwia ugoszczenie osoby na diecie bezglutenowej.

Na koniec ważna informacja: osoby na diecie bezglutenowej nie muszą mieć celiakii. Dieta bezglutenowa zalecana jest w wielu dolegliwościach układu pokarmowego. Czasami tylko na jakiś czas, innym razem na stałe. Wszystko uzależnione jest od stanu osoby chorej.